Những tiến bộ mới nhất trong liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư

Liệu pháp miễn dịch đang mở ra một kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn trong điều trị ung thư. Đây là phương pháp kích thích hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư, mang lại hiệu quả cao và ít tác dụng phụ hơn so với các phương pháp điều trị truyền thống. Dưới đây là một số tiến bộ đáng chú ý nhất trong lĩnh vực này:

Thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch

Các thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch như pembrolizumab (Keytruda) đã cho thấy hiệu quả ấn tượng trong điều trị nhiều loại ung thư. Những thuốc này hoạt động bằng cách chặn các tín hiệu ức chế tế bào T, giúp kích hoạt hệ thống miễn dịch tấn công tế bào ung thư. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, pembrolizumab đã được FDA phê duyệt để điều trị nhiều loại ung thư như ung thư phổi, ung thư da, ung thư đại trực tràng và nhiều loại khác.

Một nghiên cứu gần đây tại Trung tâm Ung thư MD Anderson cho thấy, với bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn tiến triển tại chỗ có đột biến MSI-high hoặc dMMR, việc điều trị bằng pembrolizumab trong 6 tháng trước phẫu thuật có thể mang lại kết quả đáng kinh ngạc. Hơn một nửa số bệnh nhân không còn dấu hiệu của ung thư sau khi phẫu thuật.

Liệu pháp tế bào T CAR

Liệu pháp tế bào T CAR (Chimeric Antigen Receptor) là một hình thức điều trị đột phá, đặc biệt hiệu quả trong điều trị một số loại ung thư máu. Phương pháp này sử dụng tế bào T của chính bệnh nhân, được chỉnh sửa gene để biểu hiện thụ thể kháng nguyên khảm (CAR), giúp tăng cường khả năng nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư.

Theo Mạng lưới Ung thư Toàn diện Quốc gia (NCCN), liệu pháp tế bào T CAR đã được FDA phê duyệt để điều trị một số bệnh ung thư máu như bệnh bạch cầu lympho cấp tính dòng B và u lympho tế bào B lớn lan tỏa. Các nghiên cứu đang tiếp tục được thực hiện để mở rộng ứng dụng của liệu pháp này trong điều trị các loại ung thư đặc khác.

Vắc-xin ung thư

Vắc-xin ung thư là một lĩnh vực nghiên cứu đầy hứa hẹn trong liệu pháp miễn dịch. Khác với vắc-xin phòng bệnh truyền thống, vắc-xin ung thư được thiết kế để kích thích hệ miễn dịch tấn công các tế bào ung thư đã hiện diện trong cơ thể.

Hiện nay, các nhà khoa học đang tập trung nghiên cứu vắc-xin mRNA được thiết kế riêng cho từng bệnh nhân, nhắm vào các tân kháng nguyên đặc hiệu của khối u. Theo Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Hoa Kỳ (AACR), vắc-xin mRNA-4157 đang được thử nghiệm lâm sàng và có thể mã hóa tới 34 loại tân kháng nguyên khác nhau, giúp ngăn ngừa tái phát u ác tính hiệu quả.

Kháng thể liên hợp thuốc (ADC)

Kháng thể liên hợp thuốc (Antibody-Drug Conjugates - ADC) là một loại thuốc kết hợp giữa kháng thể đơn dòng và thuốc hóa trị. ADC hoạt động bằng cách nhận diện và gắn kết với các protein đặc hiệu trên bề mặt tế bào ung thư, sau đó giải phóng thuốc hóa trị trực tiếp vào tế bào ung thư, giúp giảm thiểu tác dụng phụ lên các tế bào khỏe mạnh.

Theo Hiệp hội Ung thư Lâm sàng Hoa Kỳ (ASCO), nhiều ADC đã được FDA phê duyệt để điều trị các loại ung thư như ung thư vú, ung thư bàng quang và u lympho. Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục tìm kiếm các đích mới cho ADC cũng như cải thiện thiết kế của chúng để tăng hiệu quả và giảm độc tính.

Liệu pháp kết hợp

Một xu hướng quan trọng trong liệu pháp miễn dịch là sự kết hợp giữa các phương pháp điều trị khác nhau. Ví dụ, việc kết hợp thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch với hóa trị hoặc xạ trị đã cho thấy hiệu quả vượt trội so với việc sử dụng đơn lẻ từng phương pháp.

Theo NCCN, liệu pháp kết hợp đang được áp dụng rộng rãi trong điều trị nhiều loại ung thư như ung thư phổi, ung thư thận và u melanoma. Các nghiên cứu đang tiếp tục được thực hiện để tìm ra những kết hợp tối ưu nhất cho từng loại ung thư.

Thách thức và hướng phát triển

Mặc dù liệu pháp miễn dịch đã mang lại những tiến bộ đáng kể, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần vượt qua:

1. Tác dụng phụ liên quan đến miễn dịch: Theo ASCO, khoảng 40% bệnh nhân ung thư ở Hoa Kỳ đủ điều kiện để điều trị bằng thuốc ức chế điểm kiểm soát miễn dịch. Tuy nhiên, những thuốc này có thể gây ra các tác dụng phụ liên quan đến miễn dịch (irAEs) nghiêm trọng. Các nhà nghiên cứu đang tìm cách dự đoán và quản lý tốt hơn các tác dụng phụ này.

2. Xác định bệnh nhân phù hợp: Không phải tất cả bệnh nhân đều đáp ứng với liệu pháp miễn dịch. Việc phát triển các chỉ điểm sinh học để dự đoán đáp ứng điều trị là một ưu tiên hàng đầu trong nghiên cứu.

3. Chi phí điều trị: Liệu pháp miễn dịch thường có chi phí cao, đặc biệt là các phương pháp như liệu pháp tế bào T CAR. Việc giảm chi phí và tăng khả năng tiếp cận với những phương pháp điều trị này là một thách thức lớn.

Tương lai của liệu pháp miễn dịch trong điều trị ung thư rất hứa hẹn. Với sự tiến bộ không ngừng trong công nghệ và hiểu biết về hệ miễn dịch, chúng ta có thể hy vọng vào những phương pháp điều trị hiệu quả hơn, an toàn hơn và có khả năng tiếp cận rộng rãi hơn trong những năm tới.